WIOSKA
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Na północ od Zakopanego, w odległości 24 km, nad bystrą rzeką Dunajcem leży cicha, spokojna wioska podhalańska - PODCZERWONE.
Niemal pierwotne jeszcze w swym charakterze Podczerwone położone jest raczej w dolinie, nisko, na szerokiej równinie, pośrodku pomiędzy wysokimi Tatrami, a Babią Górą.
Mieszkańcy tej wsi są ludem prostym, bystrym, zdrowym, przez naturę wykołysanym jest tutejszy świat przyrody. Takich wiosek jak Podczerwone, podobnych do przecudnie malowanych Tetmajera piórem obrazów naszej polskiej góralszczyzny, niewiele już spotkać można na "Skalnym Podhalu". Są to nieliczne rezerwaty tworzące własny świat, odrębny, kształcony i wychowany więcej przez naturę i wewnętrzny instynkt aniżeli przez cywilizacje i wpływy kulturalne.
Podczerwone, dzisiaj skromna wioska, początkami swego istnienia sięga daleko w przeszłość Polski królewskiej. Dokumenty historyczne, zachowane do dziś u niektórych podczerwieńskich górali, stwierdzają istnienie wsi już w wieku XVI /szesnastym /, a dzieje jej są analogiczne do rozwoju i dziejów sąsiedniej osady-Chochołowa. Pierwszymi posiadaczami sołectwa Podczerwone byli Szymon i Barbara Podczerwieńscy na mocy przywileju króla Zygmunta III - datowanego 4 lipca 1604 roku.
Podczerwone ma początki i dzieje swoje podobne do powstania i rozwoju wsi Chochołów. Podobnie jak tam, Podczerwone wyłania się z mroków za czasów Stefana Batorego i Zygmunta III. Można twierdzić , że założyciel Podczerwonego, praojciec tej wsi Czerwieński vel Podczerwieński, bo tak jest nazywany w dokumentach królewskich, brał udział w moskiewskiej wyprawie za Stefana Batorego i równie, jak Bartłomiej Chochołowski dzielnie się spisał, gdyż jak wszystkie dokumenty zgodnie świadczą, o tym samym czasie otrzymuje Sołtystwo dziedziczne i zakłada osadę nazwę swą biorącą od twórcy.
W czasach upadku Rzeczypospolitej Polski, w czasach rozbiorów zdarzenia rozgrywające się na tutejszym terenie jednakowo i w równej mierze odbijają się na życiu tych dwóch osad.
Są długie lata kiedy nic się tu nie dzieje, wsie śpią spokojnie, a budzą się jedynie po to, aby opatrzyć swoje domostwa, zaorać skąpą w urodzaje ziemię i zebrać owies, gdzieniegdzie żytko i rzepę - ziemniaki, stanowiące dotąd zasadniczy artykuł spożywczy.
Przychodzą znowu lata, kiedy mieszkańcy Podczerwonego wychodzą poza granice własnych zagród i hal, gdy muszą prowadzić bądź to z wrogiem Ojczyzny walkę, bądź też z przeciwnościami i żywiołami, co czyhają na ich ciche i spokojne życie.
Ważniejszym zdarzeniem w historii Podczerwonego jest długoletni spór, który musieli wespół z innymi wioskami prowadzić Podczerwienianie o zakupione lasy, a podstępnie im zabrane. Wypadki, jakie łączyły się z tym procesem - to osobna, długa i bolesna karta w historii tutejszego podczerwieńskiego ludu oraz górali okolicznych osad.
Podczerwone – wieś w Polsce położona
w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Czarny Dunajec. W
latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa
nowosądeckiego.
Podczerwone zostało założone w 1605 r. przez Szymona Czerwińskiego. Miejscowość
położona w południowej Małopolsce, na Podhalu. Sąsiaduje z miejscowościami:
Czarny Dunajec, Koniówka, Ciche oraz graniczy ze Słowacją (Sucha Hora).
Spis treści [ukryj]
1 Turystyka
2 Historia
3 Komunikacja
4 Kościół
5 Linki zewnętrzne
Turystyka [edytuj]
Mimo bardzo korzystnej lokalizacji, turystyka w Podczerwonem nie jest dobrze
rozwinięta. Niezaprzeczalnym walorem są piękne widoki. Od strony wschodniej,
czyli tzw. "Brzegów" podziwiać można panoramę Tatr w całej okazałości. Od
"Śtreki: (tj. na zachód) widoczny jest masyw Babiej Góry, a wzdłuż granicy
polsko-słowackiej rozpościerają się bory. Dla tych, którzy lubią spacery można
organizować piesze wycieczki wiodące polnymi drogami wokół miejscowości. Ciekawą
propozycją może być udanie się w stronę lasu "Cikówka", przy którym znajduje się
fabryka eksploatująca torf. To właśnie tam, na puściznach można spotkać unikalną
roślinność sprzed setek tysięcy lat. Są to m.in. rosiczka długolistna i
okrągłolistna, mech torfowiec, storczyki, żurawiny, wełniankę wąskolistną czy
borówkę bagienną. Wyższe partie torfowiska porasta niespotykana w innych
miejscach Polski odmiana kosodrzewiny i ginąca brzoza karłowata. "Cikówka" jest
miejscem, gdzie żyją łosie, wilki, dziki i jelenie. Brzegi rzeki Czarny Dunajec
płynącej przez Podczerwone to miejsce licznych biwaków oraz obozowisk. Zbudowane
na rzece progi wodne tworzą baseny kąpielowe. Pod koniec lat 80. – tych dla grup
z Bydgoszczy w Podczerwonem "pod Brzegiem", organizowane były obozy harcerskie.
Obecnie z doskonałej możliwości wypoczynku kozystają nie tylko mieszkańcy
Podhala, ale również turyści z całej Polski. Od lat w szkole podstawowej
organizowane są kolonie dla dzieci z Krakowa, Warszawy i Szczecina.
Historia [edytuj]
4 lipca 1605 – powstanie wsi "Najstarszy syn Piotra Kistka – Szymon Czerwiński
otrzymał przywilej na sołtystwo w Podczerwonem od Zofii z Bogusławic, wdowy po
św. Janie Pieniążku, staroście nowotarskim. Przywilej powyższy zatwierdził król
Zygmunt III Waza 4 lipca 1605 r. w Krakowie, utwierdzając w prawach do sołtystwa
synów zmarłego Szymona: Walentego i Władysława Czerwińskich." "Genealogia rodów
sołtysich na Podhalu" cz. II Maria i Jan Krzeptowscy Jasinek Wyd. "Krzeptowscy"
1914 – powołany został komitet budowy kaplicy. Prezesował mu Jędrzej Karcz,
który doprowadził do wzniesienia z dobrowolnych składek kaplicy murowanej,
wewnątrz której umieszczono ołtarz z portalikiem ozdobiony rzeźbioną figurą
Matki Boskiej Bolesnej i obrazem św. Józefa. Wkrótce ją poświecono ("Czarny
Dunajec i okolice").
29 listopada 1943 r. – historia partyzantów W tym dniu Podczerwone zostało
otoczone przez Niemców. Poszukiwali ukrywających się partyzantów. Podobno "ktoś"
doniósł, pokazał kryjówkę niedaleko tartaku, rzekomo w celu ratowania wsi przed
spaleniem. Partyzantów rozstrzelano. O dziwo nikt niczego nie widział, nikt
niczego nie słyszał.
13 września 1944 – historia lotników Nad Podczerwonem zestrzelony został samolot
bombowy "Latająca Forteca" nr. 44-6412 z 817 Dywizjonu 483 grupy 5 Skrzydła
Bombowego 15 Armii Powietrznej USA. Brał udział w zrzutach nad powstańczą
Warszawą oraz w bombardowaniu fabryki chemicznej w Blachowni Śląskiej.
Ocaleli: August Kroschowski, Richard L. Hansler, sierżanci Harold E. Bean,
Gordon W. Sternabach, Alois Suhling. Żołnierze placówki AK "Limba" doprowadzili
ich na Stare Wierchy, gszie stacjonował oddział majora Andrzeja Stobrawy ps.
"Borowy". Po wojnie grupa ta przeszła w ręce Sowietów. Lotników więziono we
Lwowie oraz Kijowie. Następnie trafili do ambasady amerykańskiej w Odessie. Po 9
miesiącach wrócili do Stanów Zjednoczonych.
Pozostali członkowie załogi wyskoczyli z płonącego samolotu, który leciał prosto
na Podczerwone. W ostatniej chwili skierowali go w stronę lasu ratują tym samym
Podczerwone od zagłady. Niestety sami wpadli w ręce Niemców. Tylko jednego z
nich udałł się ukryć. Tatrzański kurier Jan Podczerwiński przeprowadził go przez
"zieloną granicę" na Słowację, stamtąd do Budapesztu, do Włoch gdzie stacjonował
dywizjon lotniczy. Niemcy złapali pięciu amerykanów. Byli to: Everett J. Robson,
Harold R. Stock, Albert W. van Oostrom, Philli M. Nance oraz William N. Barry.
Zostali osadzeni w zakopiańkiej "Palace", a następnie rozstrzelani na rozkaz
członka gestapo Franza Victorini ps. "Wiktor". Fakt ten został potwierdzony
przez Edwarda Żeglenia – partyzanta, byłego więźnia "Palace".
Komunikacja [edytuj]
Podczerwone znajduje się na szlaku komunikacyjnym biegnącym z północy na
południe: z Rabki do Zakopanego. Trasa ta może służyć jako alternatywa do
zatłoczonej "Zakopianki".
Kościół [edytuj]
Podczerwone należy do parfii pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej. Księdzem
proboszczem jest Jan Kubiś. Kościół leży w centrum miejscowości naprzeciwko
remizy OSP.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Podczerwone
