RODY

Przydomki w Podczerwonem na podstawie „Redyku Doliną Wielgiyj Wody” Stanisława Szaflarskiego - Dziany"

(...) Każdy ród tu osiadły miał swój przydomek, który często wywodził się od miejsca zamieszkania, na przykład ‘Spod lasa’, ‘Z upłazu’, ’Z potoka’ albo też od miejscowości, z której gazda pochodził, na przykład z Dzianisza i dlatego nazywali go ‘Dziana’ albo ‘Ziana’ a tego, co pochodził z ‘Miasta’, czyli z Nowego Targu, nazywali ‘Miescon’. Zazwyczaj jednak przydomek wywodził sie od głowy każego rodu, na przykład ‘Maciata, Maciuna, Macicka albo Ciuniorz’, bo wszyscy sie wywodzili z rodu gazdy Macieja. Niekiedy ten sam przydomek wzbogacał się przedłużeniem uprawianego zawodu, jak na przykład ‘Baca’, ‘Budorz’, ‘Kramorz’, ‘Harnaś’, ‘Polowac’ albo ‘Przemytnik’. Natomiast ważne miejsce, jakim była sama wieś lub polany, strumienie, zbocza, wąwozy czy wzgórza przyjmowały nazwy od ich właścicieli, bo tak było w ‘papiyrak’ napisane. Osada Czerwone, wzięła swoją nazwę od sołtysa Szymona Czerwińskiego-Kistka, bo to on dostał nadanie na założenie tej wsi nad ‘Wielgom Wodom’(....)"

"(...) Niekiedy przydomek był tak oczywisty jak złośliwe przezwisko, na przykład ‘Dyrdek’, ‘Kulawy’, ‘Wartki’ czy ‘Popyrtany’ albo jak sam charakter ‘gazdy’, na przykład, ‘Baciar’, ‘Polowac’, ‘Śwarny’ czy ‘Drycny’ albo ‘Garlawy’, to znaczy głośny i dlatego we wsi nazywali ich ‘Garaje’. Byli, bowiem przyzwyczajeni do głośnego wołania z jednego ‘wiyrchu na drugi na polanie Bioły Potok pod reglami’(...)."  

Babariba - muzyk naśladujący śpiewaków z Chicago, którzy w swoich piosenkach krzyczeli coś w rodzaju ‘ej babariba’,
Bańkoś - banita,
Bartuś - z rodu Bartka,
Basia -z rodu Barbary Leja, do ktorej wzenil sie Olszewski, Powstaniec Styczniowy
Basista - grubas albo grający na wiolonczeli nazywanej basy,
Biynias - ród Bieniasów sandomierskich,
Błazek - błazen, gracz,
Bojór - ród bojarów wołowskich,
Braha albo Praha - rogatka wsi czyli próg z języka słowackiego,
Bryja albo  Bryjak - lane kluski,
Bułecka albo Buła - dużo albo grubo,
Ciuniorz - zamknięty w sobie, ‘dziwny’ z rodu Macieja,
Dulin - z dolin czyli z Rzeczypospolitej,
Duraj - z języka francuskiego du rail znaczy szyna, kierownik ekipy remontowej dawnej kolei wiedeńskiej),
Dyrdek - biegający truchtem,
Dziadzik - dziki,
Dziana - z Dzianisza,
Dzikos - szybki,
Dziylon - od podziałów czyli rejent,
Filipów - z rodu Filipa,
Fiyra, Fiyrek - strażak, z języka angielskiego fire znaczy ogień,
Garaj - głośny, krzykliwy,
Haberny - wśród chabrów,
Hadejos - wołającyhej, jak cię zlapię, to dostaniesz w skórę,
Hantaba - rodzaj stalowego haka, wiązanie wiazby dachowej
Hantalok - hen, daleko,
Helyniorz - od Heleny,
Hojnos - z długim nosem,
Howaniec albo Kowaniec - adoptowany syn, opiekun,
Hraca - radło,
Hyc - złapać,
Ignacorz - z rodu Ignaca,
Iwaniok - z rodu Iwanów, czyli Janosików wołowskich, polana Iwanówka, przełęcz i dolina Iwaniacka,
Jaroń - Jarońcik z języka słowackiego,
Jacosków - z rodu Jacka,
Jasionek - z rodu Jana czyli Janosika,
Jekaściorz - z rodu Kaśki,
Jyndras, Jyndrosek - z rodu Andrzeja,
Kabuce - tam gdzie glośno wołam, krzykliwy,
Kaliwoda - znad ‘Wielgiyj Wody’,
Karnaś albo Harnaś - główny zbójnik,
Kiecorz - za przykładem węgierskich hajduków, zamiast orlego pióra nosił kapelusz z kiecką,  
Kiynik - z języka niemieckiego konig, znaczy król,
Kiyźmik - kiedyś mignął, zalatany,
Klubiyniec  - hluby, umiłowany,
Kłacany - syn prządki czyli tkacz,
Koruniorz - handlarz walutą, koronami,
Kosor - zagroda,
Kosycek - skąpy,
Kowol - od zawodu kowala,
Kramorz – kupiec,
Krótki - mały,
Kubulka, Kubusiów, Kubos, Kubala - z rodu Jakuba,
Leśny - leśniczy,
Macicka, Maciuna, Maciunka - z rodu Macieja,
Majkrzok (‘paradny’, umajony jak ten krzak,
Malatek - od nazwiska Malacina
Masny, Maśniok - bogaty albo mleczarz,
Marcela - od włoskiego imienia Marcella,
Michalcyk - z rodu Michała,
Miescon - z ‘Miasta’ czyli Nowego Targu,
Mikoś - nazwisko węgierskie,
Mondry - przemądrzały,
Morcin - z rodu Marcina
Myntel - lotny jak motyl
Myrda - obojętny,
Ofiara - poszkodowany,
Oklapek - zwyczajny,
Paćpalok - zachłanny,
Pajosek - ubogi, mała szopa na siano,
Pałac - wystawny,
Paterak - ‘łopaterny’ czyli zaradny,
Patra - od Pateraka, ‘łopaterny’, czyli zaradny
Piętka - niewielkiego wzrostu,
Pipa - karczmarz,
Polaniorz - właściciel polany,
Poliwoda - strażak,
Polwodzionek - ‘polny wodz’ czyli zarządca dóbr sołtysich,
Pośmicek - handlarz ‘na posek’ czyli przemytnik,
Słodycka - uprzejmy, miły,
Sobura  - wychowanek soboru czyli prawosławnej katedry,
Śpikara - śpiący na wozie, woźnica,
Śpiyrtek - ten od portek czyli krawiec,
Śtadytka - śpiewak ‘nuty’ -‘hej, śtadas moja śtadada.’,
Spod Brzega - znad ‘Wielgiyj Wody’,
Spod troca - od tartaku,
Strącek - od nazwiska Strączek
Suba - z rodu młlynarza Jozefa Szuby
Sulok - okrągły, gruby jak ten garnek wmurowany do pieca nazywany ‘sulok’,
Symurda, Syncyrz, Syncyrzycek, Symuś - z rodu Szymona Czerwińskiego-Kistka,
Tatar - z pochodzenia Tatar,
Traciok - niedbały,
Tomuściorz - z rodu Tomka,
Troc - właściciel tartaku),
Tutka - zadziorny,
Wartki - szybki, obrotny,
Wawryj - z rodu Wawrzynca
Z kamiyńca - zamieszkały w skalnym korycie ‘Wielgiyj Wody’, 
Zmaźlok – zmarzluch 
Zmichla - z rodu Michała

.....i wielu, wielu innych ‘ślebodnyk polowacy’, których przydomki przedstawimy w przyszłych uzupełnieniach strony Podczerwone.